Het formuleren van de hoofdvraag in je scriptie
Geschreven door Iskander Nizam op 26 december 2023
Het formuleren van een hoofdvraag is belangrijk voor je marketingplan en scriptie. Je stelt dit op na het maken van de probleemdefinitie. Het onderzoek dat je uitvoert, moet uiteindelijk antwoord geven op je hoofdvraag en je deelvragen. Zo kun je een goed actieplan opstellen. In dit blog geven we tips en ontdek je het volgende:
- Het formuleren van de juiste hoofdvraag.
- De verschillende soorten onderzoeksvragen.
- Voorbeelden van goede hoofdvragen.
- Het gebruik van de SMART methode.
Wanneer je een duidelijke onderzoeksvraag hebt, kan je beginnen met het (markt)onderzoek. Natuurlijk dient het Plan van Aanpak dan ook compleet te zijn.
Vier soorten hoofdvragen voor je scriptie
Er zijn diverse soorten hoofdvragen: van adviserend tot vergelijkend. In het rijtje hieronder staan veel voorkomende weergegeven:
- Adviserende vraag
- Beschrijvende vraag
- Verklarende vraag
- Vergelijkende vraag
Opleidingsinstituten en bedrijven hanteren strenge regels omtrent het formuleren van de hoofdvraag. Ze moeten aan meerdere eisen voldoen. Het dient zo concreet mogelijk te zijn en het moet een kader schetsen voor jouw onderzoek. Het opstellen van een goede hoofdvraag gaat ook niet zomaar. Hier is uitgebreid vooronderzoek voor nodig. Zo kun je een (bedrijfs)probleem op de juiste wijze analyseren.
Bij de opleiding Commerciële Economie, Sportmarketing, Small Business en Retail Management is het zelfs verplicht om de SMART-methode te gebruiken. Hiermee maak je de onderzoeksvraag erg specifiek. Dit is natuurlijk in het voordeel van het marktonderzoek dat je uitvoert! Ook voor organisaties is het handig om deze methode te gebruiken.
De meest voorkomende hoofdvraag in een hbo-scriptie en marketingplan is een ‘adviserende vraag’. Deze vraag is gericht op het oplossen van een specifiek probleem binnen een organisatie.
Een goede hoofdvraag formuleren: waar let je op (tips)?
Aan het begin van jouw onderzoek besteed je voldoende tijd aan het formuleren van je hoofdvraag. Dit is uiteindelijk het kader waarin je het onderzoek uitvoert. Alleen kan dit best lastig zijn. Daarom staan hieronder tips om een goede hoofdvraag te formuleren.
1. Maak de hoofdvraag zo specifiek mogelijk
Maak je hoofdvraag specifiek. Hiermee baken je direct het onderzoek af en kan je gerichter te werk gaan. Een bedrijf zal immers meer hebben aan een onderzoek waarin je één specifieke doelgroep (of probleem) betrekt. Zo kun je een scherper actieplan opstellen dat niet voor meerdere groepen geldt, zodat het te algemeen wordt. Wij raden aan om de SMART-methode te gebruiken bij het formuleren. Hiermee kan je gemakkelijk jouw vraag specifiek maken.
2. Begin je onderzoeksvraag niet met ‘waarom’
We raden aan om je onderzoeksvraag niet te beginnen met ‘waarom’. Hiermee leg je geen goede basis voor je scriptie of marketingplan. Je onderzoek kan namelijk nog alle kanten op. Als je ‘waarom’ gebruikt stuur je het onderzoek al een bepaalde richting op. Je krijgt hierdoor dus geen concrete en specifieke onderzoeksvraag.
Een voorbeeld hiervan is:
- Waarom krijgt bedrijf X geen nieuwe klanten?
Je kunt dit oplossen door meer vooronderzoek te doen. Bijvoorbeeld door het management te ondervragen en zo het bedrijfsprobleem goed in kaart te brengen. Vervolgens analyseer je dit probleem en kom je erachter wat het bedrijf wil bereiken.
Voorbeeld van een goede hoofdvraag
Je kunt een hoofdvraag op diverse manieren afbakenen. Om jouw een beeld te geven staan hieronder voorbeelden van afbakeningen. Dit kan je in jouw onderzoeksvraag vermelden.
- Doelgroep (21-30 jarige/41-50 jarige):
- Regio (provincie/randstad)
- Sector (autobranche/horecabranche)
Dit zijn slechts voorbeelden van afbakeningen. Uiteraard kan je dieper ingaan op de doelgroep. Een Business-to-Business bedrijf dat onderzoek doet kan bijvoorbeeld kiezen om zich te richten op de doelgroep: MKB bedrijven. Voor een consumentenproduct kan dit een bepaalde leeftijdscategorie zijn.
Een goede hoofdvraag kan bijvoorbeeld zijn:
- Hoe kan het bedrijf 20% meer naamsbekendheid creëren onder de doelgroep 20-30 jarige in het jaar 2024?
- Hoe kan het bedrijf zijn het marketing- en sales beleid effectiever inzetten om het klantenbestand (30% t.o.v. 2023) te vergroten met 20-28 jarige in het jaar 2024?
Hieronder voorbeelden die niet juist zijn:
Deze zijn namelijk niet SMART en afgebakend.
- Hoe kan het bedrijf bepaalde elementen binnen een bedrijf beter inzetten om een hogere omzet te halen?
- Hoe behaalt het bedrijf meer omzet?
- Waarom bezoeken niet genoeg klanten onze winkel?
Met een sterke en specifieke hoofdvraag, kan het bedrijf daadwerkelijk iets met je onderzoek. In het laatste kopje vind je tips hoe je dit kunt doen. Een deelvraag kan daarentegen wel iets algemener zijn.
Je hoofdvraag SMART formuleren (onderzoeksvraag)
Je hoofdvraag dient concreet te zijn. Dit is de basis van je onderzoek. Diegene die het leest zal hier ook goed op letten. Dat kan een examinator of de directie zijn. Met de SMART-methode kun je een scherpe hoofdvraag maken. hoofdvraag scherp maken. Hieronder leggen we het stap voor stap uit.
1. Specifiek
Je maakt het specifiek door een waarneembare actie of resultaat aan te koppelen. Kortom, wat wil je precies bereiken. Koppel hier bijvoorbeeld een specifieke doelgroep, jaargetal aan of omzetcijfer. Zo is het specifiek als je aangeeft dat je 30% meer naamsbekendheid wil voor je doelgroep in de leeftijdscategorie 18-25 jaar in 2024. Het kan ook zijn dat het bedrijf 150 nieuwe klanten wil.
Kortom, maak de vraag zo specifiek mogelijk door er een meetbaar resultaat erin te verwerken.
2. Meetbaar
Je wil uiteraard meten of je doel bereikt is. Daarom dien je de hoofdvraag meetbaar te maken. Dit kan lastig zijn, omdat je dat bij voorhand wellicht niet weet. Zo dien je vaak een 0-meting te hebben, als je het over naamsbekendheid hebt. Wel kun je natuurlijk makkelijker meten of je 150 nieuwe klanten hebt in een bepaalde periode. Kortom, sta stil hoe je het doel kan meten.
Een ander voorbeeld: een fitnesser die wil afvallen kan zijn doel makkelijk meten door op de weegschaal te staan. In je Plan van Aanpak kan je in elk geval aangeven hoe je de hoofdvraag meet. Hierdoor kan de opdrachtgever in een latere fase zijn doelstellingen eventueel bijsturen.
3. Acceptabel
Medewerkers en het management moeten achter het doel staan. Zo creëer je draagvlak binnen de organisatie. Daarnaast moet het logisch zijn. Je mag een grote ambitie hebben, maar je kunt ook buiten de kaders treden. Zo is het voor een nieuw elektronica-merk niet logisch om binnen 1 jaar marktleider te worden. Zeker als er maar 2 mensen binnen het bedrijf werken. Dit is ook in lijn met de vraag hieronder (realistisch).
4. Realistisch
Het doel moet realistisch zijn. Zo kun je met een zeer beperkt marketingbudget bijvoorbeeld niet wereldleider worden in de kledingbranche. Of honderden klanten binnenhalen, als er slechts één iemand werkt. Dan moet je een extra accountmanager aannemen.
Hieronder een hoofdvraag van een nieuwe drukkerij:
- Hoe kan drukkerij Zeefje het klantenportfolio laten groeien met 250 MKB-bedrijven in 2024?
In drukkerij Zeefje werkt slechts één iemand. Diegene doet de social media, zoekt nieuwe klanten, doet de administratie en drukt promotiematerialen. Kortom, zijn focus ligt niet alleen bij het verkrijgen van nieuwe klanten. Het behalen van 250 nieuwe klanten is niet realistisch. Verwerk dit dan ook niet in je hoofdvraag.
In zo’n geval kun je kiezen om je hoofdvraag kleiner te maken. Bijvoorbeeld:
- Hoe kan drukkerij Zeefje het klantenportfolio laten groeien met 80 MKB-bedrijven in 2024?
Kortom, in dit stukje van de SMART-methode ga je na of de doelstelling haalbaar is binnen de vooraf bepaalde tijdsduur. Het moet namelijk wel een reëel onderzoek zijn. Mocht je hoofdvraag niet voldoen aan de eis ‘realistisch’, dien je hem opnieuw te formuleren in je Plan van Aanpak (PvA).
Tijdsduur dient ook realistisch te zijn
Stel dat je 10 weken hebt voor een onderzoek, dan kun je niet alle doelgroepen van het bedrijf ondervragen. In plaats daarvan kun je een bepaalde doelgroep analyseren. Hiermee maak je het onderzoek ook een stuk concreter. Daardoor heeft het bedrijf er ook meer aan. Een voorbeeld van zo’n hoofdvraag met een specifieke doelgroep kan zijn:
- Hoe kan bedrijf X de naamsbekendheid met 20% laten stijgen onder de vrouwen van 30-50 jaar in 2024?
Door deze vraag op te stellen in je Plan van Aanpak (onderzoeksvoorstel) maak je het onderzoek erg specifiek en realistisch. Om deze reden geven wij ondernemers, studenten en marketeers dagelijks het advies en tips om hun scriptie of strategisch marketingplan zo specifiek mogelijk te maken.
5. Tijdsduur
Geef aan wanneer het doel behaald moet zijn. Kortom, in welke periode. De tijdsduur in de SMART-methode heeft ook grote invloed op de haalbaarheid van het onderzoek. Zo is het niet realistisch om binnen twee weken een nieuwe bedrijfsstrategie te implementeren voor een bedrijf, terwijl je onderzoek nog weken duurt.
Wij raden aan om minimaal een jaar voorruit te werken. Zo maak je er een realistisch termijn van. Stel dat de begindatum van jouw onderzoek 1 februari 2024 is, dan kan jouw doelstelling in 2025 plaatsvinden.